Dijital ticarette yeni bir başlangıç oluşturmayı amaçlayan EncrypGen, insanların genetik kodlarını kripto para (cryptcurrency) karşılığında satmalarına yardımcı olmayı hedefliyor. Şaşırtıcı bir şekilde, kripto hayranları şimdiden 3 milyon doları bu projeye yatırmış durumda. Eğer proje başarılı olursa genetik kodlarınızı satabileceksiniz. Tabi bunu yapmadan önce genetik kodunuzu dijital blok zincirine yüklemeniz gerekecek.
Caitlin Curtis ve James Hereward
Sistemin İşleyişi Oldukça Basit
Tüketiciler, özel blok zincirindeki sıralanan sağlayıcılarından birini kullanabilecek veya DNA dizilerini başka bir sağlayıcıdan yükleyebilecek. DNA verilerine erişim kullanıcı tarafından kontrol edilecek. Ancak DNA verileri başka bir platformdan geliyorsa, üçüncü taraf veri erişimine izin veren bir anlaşma imzalamak durumunda kalacak. Birisi sizin DNA bilgilerinize dijital para kullanarak erişim sağlayabilecek; aynı zamanda bu bilgileri satın alma imkânına sahip olacak. Bu durumda size satın almayı onaylayıp onaylamadığınız konusunda bir bildirim gelecek. Bilgilerinizi istediğiniz zaman sistemden (ve gelecekteki erişimden) kaldırabilirsiniz ancak önceden verilmiş olan herhangi bir kullanım verisi sistemde varlığını devam ettirecek.
Veri Transferinde Amazon Benzeri Bir Alışveriş Platformu Olacak
EncrypGen, şirketini genetik materyalin dolaşımı için Amazon benzeri bir alışveriş sistemi oluşturacak. Kullanıcıların kendi genetik kodlarını kripto para karşılığında, araştırmacılara veya şirketlere satmalarına olanak sağlayacak. Ayrıca isterlerse DNA kodlarını internete koymalarını sağlayacak. Sistem faaliyete geçtikten sonra kullanıcılara doktorlarıyla paylaşabilecekleri bir giriş anahtarı vermeyi amaçlıyor. Genetik kodlarınızın internete açılması, ileriki dönemlerde bilim adamlarının kolayca ulaşabileceği bir arama motoru havuzunun oluşturulması yolunda bir adım anlamı taşıyacak. Kullanıcılar genetik bilgilerini sistemle paylaşacak ancak alıcılar, kişi hakkında doğrudan bir bilgiye sahip olmayacaklar.
Genetik Bilgilerinin Sanal Ortamda Dolaşımı ve Gizliliği Tam Bir Muamma
Amerikan Sivil Özgürlükler Birliğine (ACLU) bağlı ve kripto konusunda uzman bir avukat olan Sandra Park ’a göre genetik verilerin dijital olarak aktarılması durumunda, hastaları ilgilendiren çeşitli gizlilik problemleri ortaya çıkacak ve birçok kişi için gizlilik kaygısı önemli bir mesele hâline gelecek. İnsanlar genelde aşina oldukları içerik araştırmalarına katkı sağlamayı olumlu buluyor ancak genetik verilerinin ticari olarak satılması durumu, hastaların kafasını karıştıran bir mesele ve insanlar bu konuda nasıl hareket edecekleri konusunda düşünceli. Kısacası buarası biraz karanlık sular…
EncrypGen çalışmasının savunucuları ise genetik verilerin korunması ve aktarılması konusunda oldukça olumlu. Anonim genetik bilginin bile donörüne kadar izlenebileceğini vurguluyorlar. Günümüzde kişisel verilerin klasik olarak yer aldığı çeşitli kamu verileri bile risk altında fakat birçoğu kullanıcılara sistemlerinin saldırıya uğramayacağı konusunda garanti veriyor.
Çeviri
Mert Küçükvardar
