Öldüğümüzde sosyal medya hesaplarımız, harici disklerimiz ve şifreli diğer dijital varlıklarımıza ne olacak? Sosyal medya hesapları, kişinin varislerine miras kalabilecek mi?
Kendi ölümünüzü düşündüğünüz, önce muhtemelen sevdiklerinizin ne yapacağı, yarım bıraktığınız işlerin nasıl tamamlanacağı, sahip olduğunuz mal ve mülkünüze ne olacağı hakkında düşünmüşünüzdür. Peki, sosyal medya hesaplarınıza ne olacak? Ya da harici disk ya da şifreli telefonlarınıza, mail hesaplarınıza? Yani dijital yaşamınız da ölecek mi yoksa yaşamaya devam mı edecek?
Geçtiğimiz yirmi yıldır, modern dünyadaki çoğumuz yavaş yavaş merkezi yaşam alanımızı çevrim içine doğru değiştirdik. Biz gerçek hayattaki deneyimlerimizi belgelerken aynı zamanda sayısız çevrim içi yerde yeni sürümlerimiz de oluşturulur. Dijital yaşam alanlarımız tamamen ölümsüzdür. Siz öldükten sonra onlara ne olacağına hala hayattayken araştırsanız iyi olur. Dikkate alınacak iki ana husus var:
- Hesaplarınıza ne olacak?
- Bu hesaplardaki verilere ne olacak?
Örneğin Google, hesabınızı silmek veya oradaki tüm verileriniz üzerinde tasarrufta bulunmak için siz öldükten sonra birisini yetkilendirmenize izin veriyor. Yani “Google varisinizi” tayin edebilirsiniz. Böyle söylendiğinde bunun çok acımasız bir düşünce olduğunu kabul edelim ama bunu, ölmek üzere olan bir insanın son arzusunu dile getirmesi ve vasiyetnamesini yazması olarak da düşünebiliriz. Aslında bu tam olarak dijital yaşamınızı kendi ölümünüze hazırlamanın bir parçası. Artık birçok çevrimiçi alan, ölüm planlaması hizmeti sunuyor. Ancak bu hala nispeten yeni bir kavram ve İnternet üzerindeki en popüler uygulamalardan bazıları kullanıcılara ölümlerini planlamak için hala bir yol sunmuyor. Bu durumda, sizin için güvenilir bir plan oluşturmak ve bunu uygulamak en iyisidir. Peki, bunlar için bilmemiz gerekenler neler?
Ölümünüzden sonra hesabınızı vermek için kime güvenirsiniz? Bu kişi profilinizin en üstünde kalacak, profil fotoğrafınızı güncelleyecek ve arkadaşlık isteklerine cevap verecek ve yazılar yazabilecektir. Bu kişiye, herkese açık etkinliğinizin arşivini (yayınlarınız, fotoğraflarınız ve beğenenleriniz dahil olmak üzere indirmesine izin verebilirsiniz. Ayarlardan yapacağınız birkaç değişiklikle iletilerinizi okunmasını engelleyebilirsiniz. Böylece en samimi sırlarınız yine güvende kalmış olur. İkinci alternatif şudur: Ölümünüzü bildirdikten sonra Facebook hesabınızı her şeyi silmek için ayarlayabilirsiniz. Böyle bir durumda Facebook, eski arkadaşlarınıza veya Instagram hesabınıza erişemez. Facebook, fotoğraf paylaşım uygulamasına sahiptir. Ancak istenirse Instagram hesapları hatırlanabilir veya doğrulanmış bir aile üyesi tarafından silinebilir.
Google, hesabınızı kaybettikten sonra hesabınızın yürütücüsü olmak için en fazla 10 kişiyi seçmenize veya hesabınızın “etkin olmayan hesap yöneticisi özelliği” sayesinde pasif konuma geçmesine izin verir. Bunu ayarlamak için hesabınızın “etkin değil” olarak atanacağı oturumlar arasında bir süre seçin. Bu eşiğe ulaşıldıktan sonra Örneğin belirli bir süre herhangi bir Google hizmetinde oturum açmazsanız. Seçtiğiniz kişi, muhtemelen sizin hesabınızdaki dileklerinizle önceden yazılı bir e-posta alacak. Facebook‘taki eski kişiliğinizden farklı olarak, bu kişiyi e-posta ve sohbet geçmişleri de dahil olmak üzere Google hesabınıza tam erişime sahip olacak şekilde belirleyebilir ve belirttiğiniz verileri indirmesine izin verebilirsiniz. Ayrıca bu kişiye herhangi birine erişim vermeme seçeneğine de sahipsiniz. Google’da hesabınızı ve tüm verilerini silmeniz seçeneği de mevcut.
Twitter da eski bir arkadaş ya da ölümünüzden sonra çevrim içi verilerinizi planlamanın bir yolu yoktur. Ancak bu kişi, ölüm belgesini ve diğer resmi belgelerinizi sağlayabilirse hesabınızı “merhumun doğrulanmış bir aile üyesine” bildirebilir. Benzer bir protokol, bir kullanıcının iş göremez hale gelmesi durumunda geçerlidir. Ancak bu durumda, birisinin o şahsın vekaletnamesine sahip olması gerekir. Ama Twitter bazı durumlarda, “içeriğin haber değeri gibi kamu yararı faktörlerine” dayanarak ölen kişinin “görüntülerini” kaldırma durumunu seçeneklerine ekleyebileceklerini açıkladı.
LinkedIn, Snapchat, Tumblr
Bu üç ağ, hiçbir ölüm planlaması sunmaz. Fakat ölenler için bir çeşit hesap yönetimi hazırlamışlardır. LinkedIn, doğrulanmış bir akrabanızın, hesabınızı kaldırmasına izin verir. Snapchat, ölen bir kişinin hesabını bir akrabasının (bir ölüm belgesiyle) talebi üzerine silebileceğini bildirdi. Tumblr, yeni açılacak bir hesabın bir öncekini silmesine izin verir. Snapchat ve Tumblr, sonuçta benzer bir eskiden kalma özelliği ekleyip eklemeyeceklerini söylemekten vazgeçtiler ve LinkedIn, bir tür ölüm planlaması veya hesap hatırlatması yapabileceklerini düşündüklerini söylediler. Bunun ötesinde, birçok site (Yahoo, Microsoft ve AOL dahil), yakın aile üyeleri için ölen kişinin hesabının silinmesini talep etmek için nispeten standart protokollere sahiptir.
Çevrim içi veri yedekleme hizmetleri
Çevrim içi veri depolama, ölüm planlamasının özellikle zor bir parçasıdır. Gizlilik ve şifreleme endüstrisinin genişlemesi, kişisel korunma için harika olsa da kendi sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Çevrim içi bir ölüm servisi olan Backblaze’in Pazarlama Başkan Yardımcısı Ahin Thomas şöyle diyor:
“Ölümcül bir şekilde güvenlik ve gizlilikle ilgili bir çıkarım var. Özel bir şifreleme anahtarı belirlerseniz – şaka yapmıyoruz – erişimimiz olmaz.”
Yakın bir zamandaki bir vakıada dul bir eş, eşinin yedeklerine erişim için şirketle iletişime geçti ancak şifrelenmiş olduğu için verilere erişilemedi. Thomas, “Bu yürek burkucu ve üzücü! Keşke bir şeyler yapabilseydik!” dedi. “Ama her şey şifrelenmişti.”
Size tavsiyemiz şu
Öyleyse ne yapabiliriz? En iyi tavsiyemiz, Bay Thomas’ın bahsettiği gibi özel bir şifreleme anahtarına sahipsek verilerimizin anahtarlarını güvenebileceğiniz birine vermektir. Bazı yedekleme servislerinin bunun için protokolleri vardır. Sizinkilerde olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.
