2019 Nobel Tıp Ödülü’nü, ABD’den William Kaelin ve Gregg Semenza ile İngiltere’den Peter Ratcliffe kazandı. Üç bilim insanı, kanser ve anemi hastalıklarına karşı mücadelede yeni stratejiler geliştirilmesi amacıyla hücrelerin değişen oksijen seviyelerine nasıl yanıt verdiğini araştırmışlardı.

Nobel Tıp Ödülü Jürisi; William Kaelin, Gregg Semenza ve Peter Ratcliffe’in çalışmalarının, “oksijen seviyesinin hücre metabolizmasını ve fizyolojik fonksiyonu nasıl etkilediğine dair anlayışımızın temelini oluşturduğunu” belirtti. Üç bilim insanının çalışması, vücudumuzun oksijeni nasıl işlediği ve oksijene nasıl yanıt verdiği konusunda çığır açtı. Kaelin, Semenza ve Ratcliffe, 914 bin dolar para ödülünü paylaşacak.

EPO geni

Gregg Semenza, vücudun daha fazla kırmızı kan hücresi üretmesini sağlayan ve DNA’yı birtakım bölümlere ayrıştırarak vücudun düşük oksijen seviyesine uyum göstermesini sağlayan EPO adı verilen bir gen üzerinde çalıştı.

Daha sonra Semenza, Peter Radcliffe ile bu bilgiyi oksijeni algılayan mekanizmanın bütün insan dokularında olduğunu bulmak için kullandı.

Kaelin ise bir başka geni bularak bunun hastalarda bazı kanserlere daha yatkın olmalarını sağlayan bir genetik bozukluğa yol açtığını keşfetti. Bu gen vücudun kanser başlangıcını önleme yeteneğini olumsuz etkileyerek kanser hücrelerinin düşük oksijen seviyelerine cevap verme şeklini etkiliyor.

Üç bilim insanının çalışması, düşük oksijen seviyelerinde vücudun egzersiz sırasında nasıl yanıt verdiği ve yüksek rakımda yaşama nasıl adapte olduğu gibi konulara ışık tuttu.

İlaçlar üzerinde çalışılıyor

Böbrek yetersizliği ve güçlü anemi gibi EPO’ya bağlı olarak ortaya çıkan çok sayıda hastalık var. Kanserli tümörler, vücudun oksijeni düzene sokan araçlarını ele geçirerek kanser hücrelerinin çoğalmasına neden oluyor. Nobel Komitesi, ödülle ilgili olarak yaptığı açıklamada bu süreci durdurmak için ilaç geliştirmek adına yapılan deneylerin olduğunu söyledi.

Kaynak: bbc.com/news/science