Güneş’i karartmak Dünya’nın soğumasına yardımcı olabilir mi? Bill Gates, Güneş ışığını yansıtmak ve küresel ısınmayı yavaşlatmak için milyonlarca ton tebeşiri stratosfere püskürtmek istiyor ancak uzmanlar bunun felaket olabileceğinden korkuyor.

• Proje, bu yaz Kiruna kasabasından bir test balonunun fırlatılmasını gözlemleyecek.
• Dünya yüzeyinin 12 mil yukarısındaki stratosfere 2 kg tebeşir gönderilecek.
• Bilim adamları daha sonra toz parçacıklarının atmosferle nelerin etkileşime girdiğini izleyecekler.
• Bu, daha büyük bir bulutun nasıl çalışacağını tahmin etmek için bilgisayar modellerini besleyecek.
• Fikir, dünyayı soğutmak için Güneş enerjisinin bir kısmını “bloke etmeyi” öneriyor. 

“Güneşi karartmak” ve Dünya’yı soğutmak amacıyla stratosfere milyonlarca ton tebeşir püskürtmek için desteklenen bir projenin ilk testinin haziran ayında gerçekleştirilmesi bekleniyor. Harvard Üniversitesi uzmanları, İsveç kasabası Kiruna’nın 12 mil yukarısına büyük bir balon göndererek sistemi test edecek ve stratosfere 2 kg tebeşir tozu püskürtecek.

Milyarder Bill Gates tarafından desteklenen tahmini 3 milyon dolarlık görevin amacı, tebeşirin Güneş radyasyonunun bir kısmını saptırması, yüzeye çarpmasını durdurması ve gezegeni soğutmasıdır. Fikir, başlangıcından bu yana ağır bir şekilde eleştirildi. Hatta proje direktörü Frank Keutsch, bu boyutta jeomühendislik ihtiyacını “dehşet verici” olarak nitelendirdi. Ve uzmanlar, alışılmadık tekniğin kimsenin tahmin edemeyeceği şekillerde hava sistemleri için felaket olabileceği konusunda uyardılar.

Gates de dahil olmak üzere bir dizi özel bağışçı tarafından desteklenen test misyonu, bu yaz sonunda fırlatma önerisi sunabilen İsveç’te başlıyor.

• Testte, yeryüzünün 12 mil yukarısındaki atmosfere yaklaşık 2 kg kalsiyum karbonat tozu (bir torba un büyüklüğünde) çıkarmak için yüksek irtifalı bir bilimsel balon kullanılacak.
• Balon (resimdeki örneğe benzer), 600 kg teçhizatı stratosfere götürecek ve her şey plana göre yolunda giderse toz atmosfere püskürtülecek.

Test balonu 600 kg bilimsel teçhizatı Kuzey Kutbu kasabasının yüzeyinin 12 mil yukarısına kaldıracak ve her şey yolunda giderse yaklaşık 2 kg toz püskürtülecek. Bu daha sonra birkaç kilometre uzunluğunda bir toz tüyü oluşturacaktır. Bu toz tüyü, Dünya’ya çarpan güneş ışınlarının yoğunluğu üzerinde herhangi bir etkiye sahip olacak kadar büyük değil. Bu ilk test sırasında ekip, toz parçacıklarının hava ile nasıl reaksiyona girdiği hakkında bilgi toplayacaktır.

Milyarder Bill Gates tarafından desteklenen görevin amacı, tebeşirin Güneş radyasyonunun bir kısmını saptırması, yüzeye çarpmasını durdurması ve gezegeni soğutmasıdır.

Bu, daha sonra büyük ölçekli denemelerde ne olacağını anlayabilmek için bilgisayar modellerini besleyebilir. Keutsch, Times’a yaptığı açıklamada, mevcut modelin “fazla iyimser” olabileceğini ve tekniği çekici gösterebileceğini belirterek, burada gerçek etkileri belirlemek istediğini söyledi. Bir fark oluşturabilmek için tonlarca toz ve yüzlerce kilometrelik toz tüyleri gerekir ki teori, tozun devasa bir güneşlik oluşturacağı şeklindedir.

• “Daha fazla Güneş ışığını yansıtmak için daha parlak cisimler ve binalar”, okyanustaki mikro kabarcıklar ve sirrus bulutlarını ortadan kaldırmak gibi birçok jeomühendislik teorisi öneriliyor. 

Bu, Güneş ışınlarının bir kısmını ve ısıyı uzaya geri yansıtır, içinden geçenleri karartır ve böylece Dünya’yı iklim ısınmasının zararlarından korur.  Projeye liderlik eden Harvard laboratuvarından Keutsch, stratejinin ancak gezegenin bazı kısımlarının yaşanmaz hale gelmesini durdurmak adına, çaresizlik içinde kalınması durumunda uygulanabileceğini söylüyor.

Araştırmalar, fosil yakıtlardan ve diğer kirleticilerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını sınırlamak gibi iklim değişikliğini durdurmaya yönelik herhangi bir çaba olmazsa dünyanın bazı bölgelerinin bugün olduğundan 10 Fahrenheit derece daha sıcak olacağını gösteriyor.

• Teoride, havadaki toz devasa bir güneşlik oluşturacak (resimde görülen Güneş tutulmasına benzer şekilde), Güneş ışınlarının bir kısmını ve ısıyı tekrar uzaya yansıtarak içeri girenleri karartacak ve böylece Dünya’yı kötüleşen tahribatlardan koruyacak.

Bu, Avustralya’da maksimum sıcaklıkların halihazırda 123 Fahrenheit derecenin üzerinde olduğu alanlar da dahil olmak üzere gezegenin bazı kısımlarını insanlar tarafından yaşanmaz hale getirecektir. Bununla birlikte, toz bulutu kavramını eleştirenler, bu kavramın politikacılara iklim değişikliğiyle doğru bir şekilde mücadele etmek için gereken zor önlemleri almamaları için bir bahane verdiğini söylüyor.

Edinburgh Üniversitesi profesörü Stuart Haszeldine, Times’a verdiği demeçte, Güneş’i engellemenin küresel ısınmanın ana nedenini ortadan kaldırmak için hiçbir şey yapmayacağını söyledi.

Çeviren: Hasan Yükselten

Kaynak: https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-9392641/Bill-Gates-wants-spray-millions-tonnes-CHALK-stratosphere.html