Araştırmalar, artan su akıntılarının deniz eko-sistemleri değiştirdiğini ve besin ağına daha fazla atık yoğunlaştırdığını gösteriyor.
Kıyı sularının iklim değişikliği yüzünden çamurlaşması, deniz canlılarında gıda kaynaklarını kirleten nörotoksik cıva seviyesini önemli ölçüde artırabilir.
Değişen yağmur şekli 2100 yılına kadar birçok kıyı alanına organik artıkların çözünmüş halleriyle yüzde 10 ila 40 arasında daha fazla su gönderebilir. Bu materyal suyu karartarak(bozarak) deniz tabanı eko-sisteminin içinde olan mikropların gıda dengesini bozabilir. Science Advances’taki araştırmacılar, bu bozulmanın hayvansal-plankton adı verilen mikroskobik otçullarda metil-civa konsantrasyonlarını en az iki katına çıkarabileceğini rapor ediyorlar.
İsviçre Umea Üniversitesi’nde biyokimyacı ve çalışmanın yazarlarından Erik Björn, ekstra cıvanın tüketim ağında bulunan ve insanların da yediği balıklara yansıdığını söyleyerek uyarıyor. İnsanlar ve diğer hayvanlar tarafından kolayca emilen bir metal türü olan çok az bir metil-civanın bile kusurlu doğumlara veya böbrek hasarlarına yol açabilir, diyor.
Sanayi Devriminin başlamasından beri, fosil yakıt gibi insani etkinliklerin kirliliği okyanusun yüzeyindeki cıva miktarını çoktan 3 katına çıkardı. Aynı etkinliklerin yarattığı iklim değişiklikleri, örneğin bazı bölgelerde kışın yağış artırarak daha karanlık organik maddeleri okyanuslara yığıyor.
Björn ve iş arkadaşları deniz mikroplarıyla ve metil-cıva kesitleriyle dolu 5 metrelik fıçılarla artan akışın aynısını yaptılar. Araştırmacılar, ekstra organik madde ile koyu renkli olan fıçılarda, ışığa duyarlı bitki-planktondan ekstra materyal yiyen koyu renkli bakterilere bir eko-sistem kayması gösterdiğini buldu.
Hayvansal-plankton bitkisel-plankton atıştırıyor ancak doğrudan bakteri yemiyor. Bunun yerine bakteriler, hayvansal-bakterileri avlayan protozoa tarafından tüketilir. Her adımda gıda ağında metil-cıva birikir. Araştırmacılar protozoa orta basamağının eklenmesiyle hayvansal-plankton seviyesinin ekstra organik madde olmaksızın fıçıya kıyasla iki ila yedi kat daha fazla olduğunu ortaya çıkardı. Araştırmacılar gıda ağında olan balıklarda ve balıkları yiyenlerde metil-cıva seviyesinin artacağını belirtti.
Ottawa Üniversitesi’nde çevresel mikrobiyolog olan Alexandre Poulain, sonuçlarda, cıva kirliliğini kontrol altına almanın sadece emisyonları control etmekten daha karmaşık olduğunu söylüyor. “İlk olarak emisyonları kontrol etmeliyiz fakat ayrıca, iklim değişikliğini hesaba katmak gerekiyor.”
Thomas Summer
Çeviren Muhammed Şahin
Kaynak: Science News Sitesi/Climate change may boost toxic mercury levels sea life/Jan 27, 2017.
