Mars’ta bir miktar sıvı suyun olduğuna olduğuna yeni bir kanıta ulaşıldı. Göl olduğuna inanılan kütle, gezegenin kuzey kutbundaki buz tabakasının altında bulunuyor. Gölün genişliği yaklaşık 20 km. Önceki araştırmalarda Mars’ın yüzeyinde ara ara sıvı suyun aktığına dair bazı sinyaller bulunmuştu fakat bu yeni keşif, gezegende halen bir miktar suyun olduğuna dair ilk delil.
Muhammed Şahin
NASA’nın Curiousity Gezgin Aracı tarafından keşfedilenler göl yatakları, geçmişte Mars’ın yüzeyinde suyun var olduğunu gösteriyordu. Gezegenin havası, ince atmosferi sebebiyle zamanla serinledi ve suyu buzun içine hapsetti. Sonuç gerçekten heyecan verici. Çünkü bilim insanları uzun zamandan beri, Mars yüzeyinde halen su olabileceğine dair kanıtlar arıyorlardı. Fakat tüm bu çabalar bugüne kadar boşa çıkmıştı.
Yeni keşif, biyolojik araştırmalarda işi ciddiye bindirmese de Dünya’nın ötesindeki yaşam olasılıkları üzerine çalışanları yakından ilgilendiriyor. Söz konusu keşif, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) Mars Express uydusunda bir radar aracı olan Marsis kullanılarak yapıldı.
Araştırmanın yöneticisi İtalyan Ulusal Astrofizik Enstitüsü’nden Prof Roberto Orosei, Mars’taki gölün çok büyük bir göl olmadığını söylüyor. Gölün ne kadar derin olduğu belirlenemedi ancak araştırma ekibinin tahmini, en az bir metre derinlikte olabileceği yönünde.
Profesör Orosei, bunu “gerçek bir su kütlesi” olarak nitelendiriyor. Yeryüzündeki belirli buzullarda olduğu gibi, kaya ve buz arasında bir miktar boşluk bırakan bir tür eriyik kaynak değil.
Nasıl bulundu?
Marsis gibi radar aletleri, sinyal gönderip geri dönen sinyallari analiz ediyorlar.
Üstteki radar sonuçlarında görülen “sürekli beyaz çizgi”, katmanlı birikinti başlangıcını işaret eder. Buzun altında ise 5 km uzunluğunda sıradışı bir şey tespit ettiler. Profesör Orosei, “Açık mavi, alttan gelen yansımaların yüzeyden gelen yansımalardan daha güçlü olduğunu görebiliyorsunuz. Bu bizim için suyun varlığının masalsı bir işaretidir” diyor.
Marsta yaşam açısında bir anlamı var mı?
Henüz hiçbir şey kesin değil.
Open Üniversitesi’nden Dr. Patel’e göre, Mars yüzeyi uzun süredir bildiğimiz gibi yaşama elverişli değil. Bu yüzden Mars’ta yaşam arayışı artık yer altında devam edecek. Radyasyondan yeterli koruma sağladığında basınç ve sıcaklık yaşam için daha uygun seviyelere yükselebilir. Bu da yaşam için gerekli olan sıvı suyu mümkün kılabilir.
Bu su ilkesi, astro-biyolojinin (Dünya dışı olası yaşam potansiyelleri araştırmalarının) anahtar ilkesidir. Bu nedenle bulgular, suyun var olduğundan daha fazla bir anlama gelmiyor.
Dr. Patel, BBC News’e “Yaşamı fiilen saptamaya daha yakınlaştık, diyemeyiz” diyor. Ama bu bulgu, bize Mars’ın nereseine bakacağımıza dair bir ipucu sunuyor. Bu bir hazine haritası gibi fakat bu durumda birçok nokta “X” olarak işaretlenecektir.
Öte yandan suyun sıcaklığı ve kimyevi yapısı da herhangi bir potansiyel Marslı organizma için de bir sorun oluşturabilir. Suyun soğuk koşullarda hala sıvı kalabilmesi için içinde çok fazla erimiş tuz olması gerekir. Bilim insanlarına göre keşfedilen suyun ısısı -10 ila -30 derece arasında değişebilir.
Sırada ne var?
Yaşam varlığı Mars’ta geçmiş ya da şimdiki yaşam olasılığıyla ilgilenenler için cesaret verici bir beklenti sağlarken gölün özellikleri öncelikle daha fazla araştırma ile doğrulanmalıdır.
Open Üniversitesi’nden Matt Balme’a göre, şu anda yapılması gereken şey, ölçümlerin benzer sinyalleri aramak amacıyla başka yerlerde tekrarlanmasıdır. Belki de bu, yeryüzünde Antarktika’daki yarı-buzul gölleri için yapıldığı gibi – bu gömülü su cebi üzerinde araştırma yapmak için iddialı yeni bir Mars misyonunun tetikleyicisi olabilir. Bilim insanları, daha önce Antarktika’nın Vostok Gölü’nün gömülü derinliklerinde bakteriyel yaşam bulduklarını iddia etmişlerdi.
Profesör Orosei’ye göre, bunun gerçekten bir göl olduğuna dair nihai kanıtları elde etmek kolay bir iş olmayacak. Örneğin 1.5 kilometrelik buz delme kapasitesine sahip bir robotu Mars’a göndermek gerekecek. Bunun için şu anda mevcut olmayan bazı teknolojik gelişmelere kesinlikle ihtiyaç var.
Kaynak: https://www.bbc.co.uk/news/science-environment
